Tổng Bí thư Tô Lâm cảnh báo việc áp dụng đấu thầu trong phát triển khoa học công nghệ có thể khiến Việt Nam trở thành nơi tiếp nhận công nghệ lỗi thời, tụt hậu so với thế giới. Ông nhấn mạnh cần sớm sửa đổi Luật Đấu thầu để tránh tư duy “chỉ quan tâm chuyện tiền nong và giá rẻ”.
Sáng 15/2, tại phiên thảo luận về dự thảo Nghị quyết một số chính sách đặc thù, gỡ vướng để phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nêu ra những bất cập trong việc áp dụng cơ chế đấu thầu đối với lĩnh vực khoa học công nghệ. Theo ông, việc này có thể dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng, kìm hãm sự phát triển của đất nước.
Đấu thầu công nghệ: Nguy cơ tụt hậu và trở thành “bãi rác”
Tổng Bí thư cho rằng, việc áp dụng đấu thầu trong phát triển khoa học công nghệ là “rất bất cập”. Bởi lẽ, đấu thầu thường hướng đến việc lựa chọn công nghệ rẻ nhất, thay vì công nghệ tiên tiến và phù hợp nhất. Điều này sẽ khiến Việt Nam chỉ nhận về những công nghệ “rẻ, lỗi thời” và trở thành “bãi rác công nghệ” của thế giới.
“Việc phát triển khoa học và công nghệ nhưng vẫn áp dụng đấu thầu sẽ dẫn đến tình trạng ‘tìm mua đồ rẻ nhất, vì đấu thầu không khuyến khích mua thiết bị đắt tiền’. Điều này có nguy cơ biến Việt Nam thành bãi rác công nghệ, trở thành nơi tiếp nhận các công nghệ lạc hậu của thế giới”, Tổng Bí thư nhấn mạnh.
Việt Nam đang chậm chân trong cuộc đua công nghệ toàn cầu
Tổng Bí thư chỉ ra rằng, trong khi Việt Nam đang phấn đấu phát triển công nghệ 5G, thì nhiều quốc gia trên thế giới đã tiến xa hơn, tập trung phát triển các loại vệ tinh tầm thấp với công nghệ vượt trội. Ông lo ngại rằng, nếu Việt Nam hài lòng với 5G, tức là chấp nhận sự tụt hậu và đi sau sự phát triển của thế giới.
“Tốc độ phát triển của họ rất kinh khủng. Việt Nam đấu thầu có khi còn được tặng luôn 5G vì họ muốn đẩy thiết bị lạc hậu để có không gian phát triển công nghệ mới”, Tổng Bí thư nhận định.
Cần thay đổi tư duy và tháo gỡ rào cản
Tổng Bí thư yêu cầu sớm sửa Luật Đấu thầu để khắc phục tình trạng này, tránh tư duy “chỉ quan tâm chuyện tiền nong và giá rẻ”, dẫn đến việc rơi vào bẫy bãi rác công nghệ mà các nước khác sẵn sàng chuyển giao.
Ông cũng chỉ ra rằng, việc phát triển khoa học và công nghệ đang gặp vướng mắc do các quy định liên quan đến đầu tư công, đầu tư tư và hợp tác công tư. Những quy định hiện hành “đang tạo ra nhiều rào cản, gây khó khăn cho quá trình triển khai và ứng dụng các thành tựu khoa học, công nghệ vào thực tiễn”.
Đi tắt đón đầu: Con đường duy nhất để phát triển
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh rằng, Việt Nam đi sau phải đi tắt, đón đầu, tập trung ngay vào việc làm chủ công nghệ mới, tránh lãng phí nguồn lực cho những công nghệ lạc hậu. Ông ví von “khoa học công nghệ là một miền đất hoang vu” và quốc gia nào khai phá được trước thì sẽ giành chiến thắng.
“Trong thời gian tới, Tổng Bí thư đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu và sửa đổi Luật Khoa học và Công nghệ và Đổi mới Sáng tạo hiện hành, đảm bảo luật phải sát với thực tiễn. ‘Cả hệ thống phải đổi mới tư duy, đổi mới cách làm, không ngại khó khăn'”, ông nói.
FAQ về phát triển khoa học công nghệ tại Việt Nam
-
Vì sao việc áp dụng đấu thầu trong phát triển khoa học công nghệ lại bất cập?
Việc đấu thầu thường hướng đến công nghệ rẻ nhất, không khuyến khích công nghệ tiên tiến, phù hợp.
-
Nguy cơ khi Việt Nam chỉ tập trung vào công nghệ 5G là gì?
Việt Nam có thể tụt hậu so với các nước đang phát triển công nghệ tiên tiến hơn.
-
Giải pháp nào để Việt Nam phát triển khoa học công nghệ?
Sửa đổi Luật Đấu thầu, tập trung đầu tư vào công nghệ mới, đi tắt đón đầu.
-
Những rào cản nào đang cản trở sự phát triển khoa học công nghệ?
Các quy định liên quan đến đầu tư công, đầu tư tư và hợp tác công tư.
-
Ý nghĩa của việc “đi tắt đón đầu” trong phát triển khoa học công nghệ?
Giúp Việt Nam nhanh chóng làm chủ công nghệ mới, không lãng phí nguồn lực vào công nghệ lạc hậu.
-
Luật Khoa học và Công nghệ và Đổi mới Sáng tạo cần được sửa đổi như thế nào?
Cần đảm bảo luật sát với thực tiễn, khuyến khích đổi mới tư duy và cách làm.
-
Vai trò của Nhà nước trong việc phát triển khoa học công nghệ là gì?
Tạo ra môi trường pháp lý thuận lợi, tháo gỡ rào cản, đầu tư vào nghiên cứu và phát triển.
-
Làm thế nào để huy động sự tham gia của toàn xã hội vào phát triển khoa học công nghệ?
Ban hành các luật và nghị quyết rõ ràng, minh bạch, tạo ra sự trật tự và chí hướng thống nhất.
Kết luận:
Để không trở thành “bãi rác công nghệ” và đuổi kịp các nước phát triển, Việt Nam cần thay đổi tư duy, tháo gỡ rào cản và có những chính sách đột phá trong phát triển khoa học công nghệ. Việc sửa đổi Luật Đấu thầu và tập trung đầu tư vào công nghệ mới là những bước đi quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu này.
