1. Chiến Tranh Hiện Đại: Drone và AI Định Hình Chiến Trường
Cuộc chiến Ukraine đang cho thấy một tương lai chiến tranh rất khác, nơi drone và trí tuệ nhân tạo (AI) đóng vai trò then chốt. Hàng ngàn drone giám sát, tấn công, và né tránh chướng ngại vật nhờ AI. Ukraine cũng sử dụng AI để dự đoán các cuộc tấn công, phá hủy xe tăng và hạ gục máy bay địch hiệu quả. Nga cũng đang chạy đua phát triển công nghệ tương tự.
Điểm nổi bật:
- Drone tự hành: tấn công mục tiêu mà không cần sự can thiệp của con người (ví dụ: Libya 2020).
- Đạn tuần kích: kết hợp với drone, chiếm các vùng tranh chấp (ví dụ: Azerbaijan – Nagorno-Karabakh).
- AI hỗ trợ: Israel triển khai hàng nghìn drone kết nối AI để xác định vị trí trong khu đô thị Gaza.
2. Thay Đổi Bản Chất Chiến Tranh: Không Còn Là Số Lượng
Chiến tranh tương lai không còn là cuộc chiến của số lượng binh lính hay vũ khí hiện đại. Thay vào đó, nó bị chi phối bởi:
- Hệ thống vũ khí tự động hóa.
- Thuật toán mạnh mẽ.
Mỹ hiện chưa chuẩn bị cho tương lai này, từ trang bị cho binh lính đến khả năng chống lại drone. Trong khi đó, Nga đã triển khai drone AI ở Ukraine, và Trung Quốc tái cấu trúc quân đội tập trung vào công nghệ.
3. Mỹ Cần Làm Gì Để Duy Trì Vị Thế?
Để duy trì vị thế cường quốc, Mỹ cần:
- Cải cách cơ cấu lực lượng vũ trang.
- Cải cách chiến thuật và phát triển năng lực lãnh đạo.
- Đổi mới cách thức mua sắm vũ khí.
- Đầu tư vào trang thiết bị mới.
- Đào tạo binh lính vận hành drone và sử dụng AI.
Nếu không, Mỹ sẽ tụt hậu và dễ bị tấn công bởi các thế lực xấu được trang bị công nghệ mới.
4. Tính Chất Chiến Tranh: Bất Biến và Khả Biến
Bản chất bất biến:
- Áp đặt ý chí chính trị thông qua bạo lực.
- Thông tin không hoàn hảo.
- Động lực biến động.
- Sợ hãi, đổ máu và chết chóc.
Tính chất khả biến:
- Cách thức chiến đấu.
- Địa điểm và thời gian giao tranh.
- Vũ khí và phương pháp lãnh đạo.
Công nghệ là yếu tố thay đổi lớn nhất. Ví dụ:
- Yên ngựa và móng ngựa: tạo ra kỵ binh.
- Trường cung: xuyên thủng áo giáp từ xa.
- Thuốc súng: chất nổ và súng cầm tay.
- Cách mạng công nghiệp: súng máy, tàu hơi nước, radio, xe cơ giới, máy bay, tên lửa.
5. Thích Ứng Công Nghệ: Yếu Tố Quyết Định
Hiệu quả quân đội phụ thuộc vào khả năng thích ứng và áp dụng đổi mới công nghệ.
- Cách mạng Mỹ: Quân đội Lục địa bắn súng hỏa mai rồi xông lên bằng lưỡi lê.
- Nội chiến: Súng trường thay thế hỏa mai, quân phòng thủ tiêu diệt bộ binh tiến công.
- Thế chiến II: Đức tiên phong kết hợp xe cơ giới, xe tăng, máy bay và radio (blitzkrieg).
Quân Đồng minh đã phải phát triển các chiến thuật và đội hình tương tự, minh họa cho “sức mạnh đổi mới”.
6. AI Trong Mọi Mặt Trận: Tự Động Hóa Chiến Tranh
Cuộc xung đột lớn tiếp theo có thể chứng kiến sự tích hợp AI vào mọi khía cạnh lập kế hoạch và thực hiện quân sự.
- Mô phỏng chiến thuật: AI mô phỏng hàng nghìn cách tiếp cận khác nhau.
- Chỉ huy AI: Trung Quốc tạo ra chỉ huy AI trong các trò chơi chiến tranh ảo.
- Robot tiền tuyến: Ukraine giao nhiệm vụ nguy hiểm cho robot để bảo tồn nhân lực.
7. Robot Trên Bộ và Trên Không: Giám Sát và Tấn Công
Tự động hóa tập trung vào hải quân và không quân (drone trên biển và trên không), nhưng sẽ sớm lan sang chiến tranh trên bộ.
- Robot mặt đất: Trinh sát, tấn công trực tiếp.
- AI dẫn dắt: Sử dụng cảm biến để lập bản đồ chiến trường và dự đoán các điểm tấn công.
- Drone góc nhìn thứ nhất: Giúp xác định kẻ thù.
- Robot dọn mìn: Chắn loạt đạn đầu tiên và làm lộ vị trí kẻ thù.
8. Chiến Tranh Đô Thị: Robot Cứu Sống Dân Thường
Khi đô thị hóa toàn cầu tăng lên, chiến trường tương lai có thể là khu vực đông dân cư.
- Robot nhỏ, cơ động: Kiểm soát các vị trí trong đô thị.
- Thuật toán AI: Xử lý dữ liệu trực quan và đưa ra quyết định nhanh chóng.
- Đàn drone: Vượt qua hệ thống phòng thủ của đối phương (ví dụ: Israel ở Gaza 2021).
9. Vũ Khí Không Người Lái: Rẻ và Hiệu Quả
Drone rẻ hơn nhiều so với máy bay phản lực quân sự truyền thống.
- Drone MQ-9 Reaper: Giá chỉ bằng 1/4 máy bay chiến đấu F-35.
- Drone góc nhìn thứ nhất: Chỉ 500 USD, có thể vô hiệu hóa xe tăng Nga trị giá 10 triệu USD.
Tính kinh tế cho phép triển khai đàn drone lớn mà không lo lắng về sự tiêu hao.
10. Nguy Cơ Từ Các Chủ Thể Phi Nhà Nước
Tính kinh tế của drone giúp các chủ thể phi nhà nước dễ dàng tấn công hơn.
- ISIS: Sử dụng drone giá rẻ chống lại các cuộc tiến công vào Raqqa và Mosul.
- Phiến quân được Iran hậu thuẫn: Tấn công căn cứ không quân Mỹ ở Iraq.
- Houthis: Tấn công tàu trên Biển Đỏ, tăng chi phí vận chuyển.
11. Drone Hỗ Trợ Các Nhóm Quân Sự
Drone cũng đang giúp đỡ các nhóm ngoài Trung Đông và Châu Phi.
- Liên minh ở Myanmar: Sử dụng drone thương mại tái sử dụng để chống lại chính quyền quân sự.
- Ukraine: Sử dụng drone hiệu quả, đặc biệt trong năm đầu tiên của cuộc chiến.
12. Đài Loan và Cuộc Xâm Lược Tiềm Năng
Drone có thể giúp Đài Loan chống lại cuộc tấn công đổ bộ của Trung Quốc.
- Drone dưới nước và thủy lôi tự hành: Tấn công tàu tấn công của đối phương.
- Drone trên không: Bay trong thời gian dài trên những vùng biển rộng lớn.
13. Đổi Mới Là Sống Còn: Ai Đang Dẫn Đầu?
Không một quốc gia nào chuẩn bị đầy đủ cho chiến tranh tương lai. Nhưng một số quốc gia đang dẫn đầu.
- Nga: Tăng sản lượng drone và sử dụng hiệu quả ở Ukraine.
- Trung Quốc: Thống trị thị trường drone thương mại toàn cầu (DJI kiểm soát 70% sản lượng).
14. Ưu Thế Của Trung Quốc: Cơ Cấu Chuyên Chế và Chiến Tranh Đa Miền Chính Xác
Trung Quốc có cơ cấu chuyên chế, dễ thúc đẩy thay đổi và áp dụng khái niệm mới.
- Chiến tranh đa miền chính xác: Sử dụng tình báo, trinh sát và công nghệ tiên tiến để phối hợp hỏa lực.
15. Vị Thế Của Mỹ Trong Cuộc Đua AI
Mỹ vẫn sở hữu hệ thống AI chất lượng cao nhất và chi tiêu nhiều nhất. Tuy nhiên, Trung Quốc và Nga đang nhanh chóng đuổi kịp.
16. Nguy Cơ Cho Quân Đội Mỹ
Quân đội Mỹ có nguy cơ chiến đấu trong một cuộc chiến mà khả năng huấn luyện và vũ khí thông thường vượt trội trở nên kém hiệu quả.
- Dễ bị phát hiện và nhắm mục tiêu bởi drone.
- Dễ bị tổn thương trên chiến trường đô thị.
- Tên lửa siêu thanh của Trung Quốc có thể đánh chìm tàu sân bay.
- Hệ thống giám sát và tác chiến điện tử AI của Trung Quốc tạo lợi thế phòng thủ.
- Máy bay chiến đấu F-35 có thể gặp khó khăn với drone giá rẻ.
- Xe tăng Abrams và Bradley bọc thép hạng nặng cũng tương tự.
17. Cải Cách Quy Trình Mua Sắm: Nhanh Chóng và Linh Hoạt
Để tránh bị lỗi thời, quân đội Mỹ cần cải cách quy trình mua sắm.
- Ký thỏa thuận ngắn hơn.
- Mua hàng từ nhiều công ty hơn, bao gồm cả công ty khởi nghiệp.
18. Thay Đổi Cơ Cấu Tổ Chức và Đào Tạo
Washington phải thay đổi cơ cấu tổ chức và hệ thống đào tạo của quân đội.
- Chuỗi chỉ huy linh hoạt và phân cấp.
- Trao quyền tự chủ cho các đơn vị nhỏ, cơ động cao.
- Đào tạo lãnh đạo để đưa ra quyết định quan trọng trong chiến đấu.
- Kết nối đơn vị với các nền tảng mới (ví dụ: drone).
19. Lợi Ích và Rủi Ro Của Chiến Tranh AI
Chiến tranh mới mang lại lợi thế về mặt quy phạm.
- Giảm đánh bom và pháo kích bừa bãi nhờ công nghệ chính xác.
- Drone có thể cứu sống lính.
Tuy nhiên, nó cũng mở ra những vấn đề đạo đức và pháp lý.
- Nhà nước chuyên chế có thể sử dụng AI để chống lại người bất đồng chính kiến.
- Nguy cơ cho nhân loại: AI có thể leo thang thành chiến tranh hạt nhân.
20. Hợp Tác Quốc Tế: Kiểm Soát AI
Mỹ và Trung Quốc cần hợp tác về AI để giảm thiểu rủi ro.
- Thảo luận về các vấn đề rủi ro và an toàn của AI.
- Thiết lập tiếng nói chung liên quan đến việc sử dụng AI trong chiến tranh.
21. Đảm Bảo AI Quân Sự Tuân Thủ Giá Trị Tự Do
Ngay cả khi Trung Quốc không hợp tác, Mỹ cũng nên đảm bảo AI quân sự của mình tuân theo sự kiểm soát chặt chẽ.
- Phân biệt mục tiêu quân sự và dân sự.
- Đặt AI dưới sự chỉ huy của con người.
- Liên tục thử nghiệm và đánh giá hệ thống.
- Gây áp lực buộc các quốc gia khác áp dụng thủ tục tương tự.
22. Kết Luận: Thay Đổi Để Thích Ứng
Tính chất của chiến tranh đang thay đổi nhanh chóng. Mỹ phải thay đổi và thích ứng nhanh hơn so với đối thủ để duy trì lợi thế quân sự và đảm bảo AI được sử dụng một cách có đạo đức.
Có thể bạn quan tâm:
- Thế giới hôm nay: 30/06/2025
